رساله دکتری حقوق بین الملل

انجام رساله دکتری حقوق بین الملل

رشته حقوق يكي از پر طرفدارترین رشته‏ هاي داوطلبان گروه علوم انساني می باشد. گستره گرايش ‏هاي رشته حقوق بزرگ و در كليه روابط زندگي امروز قابل ملاحظه می باشد.

حقوق بین الملل شاخه اي از رشته حقوق است که به مطالعه روابط بين المللي مي ‏پردازد و شامل دو بخش حقوق روابط بين الملل عمومي و خصوصي می باشد. حقوق روابط بين الملل عمومي به روابط بين دولت ها و سازمانهاي بين‏ المللي مي‏ پردازد. در حالی ­که حقوق روابط بین الملل خصوصی به روابط خصوصی بین مردم ملل مختلف توجه دارد. یکی از مقاطع تحصیلی این رشته، مقطع دکتری است که دانشجویان برای اخذ مدرک آن ملزم به ارائه رساله تحقیقی مختص به خودشان هستند. برای انجام رساله دکتری حقوق بین الملل انجام مراحل زیر توصیه می شود.

1. انتخاب موضوع

اولین مرحله برای انجام رساله دکتری حقوق بین الملل انتخاب موضوع مناسب است. بدین منظور دانشجو باید ابتدا توانایی ها، علایق و امکانات خود را بشناسد و با توجه بر این ویژگیها به انتخاب موضوع مورد علاقه و مناسب رساله خودش بپردازد. همچنین لازم است تا موضوع انتخابی، بدون تکرار و جدید باشد. دانشجو می تواند در کتابخانه ها، نمایه ها و پایگاه های اینترنتی معتبر با جست و جوی کلیدواژه های مختص به موضوع انتخابی خود، پی به جدید بودن موضوع مورد علاقه اش ببرد.

2. مقدمه

در بخش مقدمه رساله دکتری حقوق بین الملل لازم است تا دانشجو به بیان مسئله، ضرورت و اهمیت انجام تحقیق، هدف از انجام رساله و کاربرد موضوع مورد مطالعه به طور شفاف بپردازد. همچنین می تواند در انتهای مقدمه، فرضیات پژوهشی خودش را مطرح کند و انتظارات، حدس و گمانهای خودش را در مورد تحقیق بیان نماید.

3. مرور متون و مطالعات پیشین

هدف از مرور متون و مطالعات پیشین که هم راستا و منطبق بر اهداف و موضوع رساله دکتری حقوق بین الملل هستند توجه و پرداختن به فرآیند مطالعه و شرح دستاوردهای دانشجو از تحقیق می باشد. در این مرحله دانشجو باید بتواند خلاء مطالعاتی مطالعات گذشته را پیدا نماید و سعی کند تا در پژوهش خودش به برطرف نمودن آنها کمک نماید.

4. روش تحقیق

دانشجو برای انجام رساله دکتری حقوق بین الملل و انتخاب مواد، ابزار و روشهای مناسب تحقیق می تواند از مطالعات پیشین بهره بگیرد تا از این طریق در وقت، زمان و هزینه صرفه جویی کرده باشد. همچنین، پی به روایی و پایایی ابزارهای تحقیق نیز برده باشد.

روش تحقیق انجام رساله دکتری حقوق بین الملل بر حسب اینکه پژوهش کیفی باشد یا کمی متفاوت است. اگر رساله کیفی باشد در این مرحله دانشجو به شرح نحوه گردآوری و تهیه اطلاعات و داده های مورد نیاز، سوالات و یافته های تحقیق می پردازد و زمینه های تحقیق و مراحل ارزیابی آنها را نیز در این بخش از رساله جای میدهد.

از طرفی، اگر رساله دکتری حقوق بین الملل از نوع پژوهش کمی باشد، در این بخش از رساله دانشجو به شرح سوالات، فرضیه ها و نحوه گردآوری و تهیه اطلاعات مورد نیاز تحقیق می پردازد و بیان می کند که برای انجام هر مرحله از تحقیق از چه مواد و ابزارهایی استفاده کرده است. نحوه تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده های تهیه شده نیز در این مرحله از رساله شرح داده خواهند شد.

روش شناسی در مجموع عامل شناخت هر علم و دانش، از جمله حقوق بین‌الملل می باشد. روش شناسی حقوق بین‌الملل از دو مفهوم موسع و مضیق برخوردار است. در مفهوم موسع از روشهایی که تحقق شناخت علمی حقوق بین‌الملل از آنها حاصل می شود، بهره گرفته می‌شود، ولی در مفهوم مضیق، روش شناسی حقوق بین‌الملل؛ یعنی روش های به کار گرفته شده به منظور شناخت هنجارها یا قواعد حقوق بین‌الملل.

هدف از روش شناسی حقوق بین‌الملل در مفهوم مضیق، شناخت قواعد گوناگون حقوق ذاتی ‌یا ماهوی می باشد. برای مثال، قاضی باید از روش شناسی برای شناخت قواعد حاکم بر یک قضیه خاص ‌استفاده نماید. مهمترین روشهای تحلیل منطقی حقوق بین‌الملل شامل: روش استقرایی و روش‌استنتاجی می باشند.

روش استقرایی نوعی روش تجربی شناخته شده است که به بینش جامعه‌شناختی مرتبط است و آن روش مشاهده تأثیرهای قواعد حقوقی بر جامعه بین‌الملل می باشد. اما در روش استنتاجی یا استدلال قیاسی، وجود قواعد حقوق بین‌الملل را باید از راه های فرآیند استدلال مبتنی بر اصول و وقایع حقوقی یا شیوه‌های شکلی ایجاد قاعده تشخیص و تعیین نمود.

روش شناسی حقوق بین‌الملل نمی‌تواند جدا از منابع حقوق بین‌الملل مطرح باشد، زیرا شناسایی قواعدی که در عمل معتبر هستند، بدون استفاده از یک راهنما به جهت جستجوی آن قواعد غیر ممکن می باشد. اصولا روشهای شناسایی قواعد حقوق بین‌الملل را باید از روشها و فنهای اجرای آنها متفاوت فرض نمود، چون اجرای هر قاعده بعد از شناسایی آن قاعده محقق می شود. به طور کلی، روش شناسی حقوق بین‌الملل شامل دو روش علمی معتبر تجربی و منطقی است.

با بهره از روش تجربی می‌توان به شناخت نیازهای اجتماعی رسید، اما این شناخت اجتماعی زمانی به دست می آید که از روش منطقی (استدلال منطقی) بهره گرفته شود. از این روش می توان در استنباط صحیح احکام حقوقی و شناخت و تحلیل قواعد حقوق بین‌الملل بهره گرفت.

5. یافته های تحقیق

در انجام رساله دکتری حقوق بین الملل بخش یافته های تحقیق بسیار مهم و حیاتی شناخته می شوند. لازم است تا دانشجو در این مرحله از تحقیق تمام وقت، حوصله، توانایی ها و استعدادهای خودش را به کار گیرد تا بتواند رساله را با موفقیت به سرانجام برساند و اهداف مورد نظر تحقیق را تحقق بخشد. شناخت، تفکر و ذهنیت دانشجو از رساله دکتری حقوق بین الملل در این مرحله از تحقیق نمایان می شود و دانشجو ملزم است تا نتایج و یافته هایی محکم و قابل پذیرش را که بر اساس علم و منطق به دست آمده اند را ارائه دهد تا مورد پذیرش مخاطبان رساله قرار گیرند.

همچنین، در این مرحله از انجام رساله دکتری حقوق بین الملل دانشجو باید نشان دهد که بر اساس یافته های تحقیق چه مسیری را به منظور تحقق اهداف تحقیق طی نموده است و به سوالات و فرضیه های تحقیق پاسخ دهد.

پاسخهای داده شده به فرضیه های رساله دکتری حقوق بین الملل می توانند موافق و یا مخالف فرضیه های پژوهشی مطرح شده باشند و به گونه ای آنها را رد و یا تایید کنند.

6. بحث، نتیجه گیری و پیشنهادها

در این مرحله از انجام رساله دکتری حقوق بین الملل دانشجو بطور خلاصه، اجمالی و مختصر یافته های تحقیق را توضیح می­دهد و سعی می کند تا کل رساله را در سطرهای کوتاه و مفیدی بطور شفاف و واضح شرح دهد.

همچنین ملزم است تا تمام یافته های رساله دکتری حقوق بین الملل را با یافته های سایر محققان که در مطالعات پیشین موجود هستند مقایسه نماید و توضیح دهد که یافته های رساله او تا چه حد با یافته های مطالعات پیشین موافق و یا مخالف است.

باید توجه داشت که یافته های رساله دکتری حقوق بین الملل می تواند منبع مطالعاتی برای سایر محققان و دانشجویانی قرار گیرد که در آینده تمایل دارند در حوزه حقوق بین الملل پژوهش انجام دهند بنابراین لازم است تا در پایان این مرحله از رساله، دانشجو پیشنهادهای پژوهشی خود را ارائه دهد و دلایل ارائه و مفید بودن پیشنهادها را نیز بطور شفاف برجسته و بیان کند.

7. فهرست منابع و ماخذ

لازم است تا قسمتی از رساله دکتری حقوق بین الملل به ارائه فهرست منابع و ماخذ مورد استفاده در تهیه و تدوین رساله تخصیص داده شود زیرا اعتبار و قابل پذیرش بودن مطالب و یافته های یک تحقیق به منابع و ماخذ معتبر آن وابسته است.

برای گزارش دهی از فهرست منابع رساله دکتری حقوق بین الملل مراجعه به شیوه نامه و راهنمای تدوین رساله ویژه دانشگاه و دانشکده دانشجو لازم است. ضرورت دارد تا دانشجو قبل از نگارش رساله خود به مطالب این شیوه نامه آگاهی پیدا نماید.

8. توجه به تعداد صفحات، نوع قلم و اندازه آن

در نگارش رساله دکتری حقوق بین الملل لازم است تا ضوابط ارائه شده ویژه به نوع قلم و اندازه مناسب آن برای بخش­های مختلف رساله از شیوه نامه تدوین رساله دکتری مختص گروه و دانشکده هر دانشجو استفاده شود. توجه به حاشیه متون، فاصله خطوط و سطرها نیز در این مرحله ضرورت دارد.

9. تدوین مقاله

قبل از دفاع از رساله دکتری حقوق بین الملل لازم است تا دانشجو برای کسب نمره مقاله مستخرج از رساله خود با کمک از استاد راهنما و مشاورین خود حداقل یک مقاله در یکی از همایشهای معتبر داخلی یا خارجی منشر نمایند و گواهی پذیرش آن را در جلسه دفاع به همراه داشته باشد.

مراحل انجام رساله دکتری حقوق بین الملل

1- تعیین موضوع

مهمترین قسمت رساله دکتری که خیلی از دانشجویان در این مرحله مشکل دارند.

2- نگارش پروپوزال

پروپوزال در واقع مسیر پژوهش را مشخص می کند. در پروپوزال بصورت مختصر به مسئله تحقیق و مبانی نظری و روش اجرای پژوهش پرداخته می شود.

3- نگارش رساله

این مرحله نسبت به دو مرحله قبل ساده تر و در عین حال وقت بیشتری نیاز دارد. چرا که با مراجعه به منابع مختلف باید به تشریح مبانی پژوهش پرداخته و به نتیجه نهایی برسید.

4- استخراج مقاله از رساله

جهت استخراج مقاله از رساله دکتری حقوق بین الملل باید به ساختار مقاله مورد انتظار توجه داشته باشید. چرا که هم امکان استخراج مقاله علمی پژوهشی و هم ترویجی از رساله دکتری امکان پذیر می باشد.

جمع بندی مطالب

انجام رساله دکتری حقوق بین الملل که یکی از پرطرفدارترین رشته های گروه علوم انسانی شناخته شده است نیاز به درک کافی از مراحل، روش شناسی و همچنین مطالعه شیوه نامه تدوین رساله دکتری حقوق بین الملل که در هر گروه و دانشکده ویژه دانشجویان ارائه شده است می باشد. لازم است تا دانشجو بدون فهم و آگاهی از موضوع انتخابی خودش شروع به انجام رساله نکند زیرا در این صورت قادر نخواهد بود تا رساله را با موفقیت به سرانجام برساند و ممکن است شکست وی موجب دلزدگی وی از ادامه انجام تحقیق ­شود.

برای تدوین رساله دکتری حقوق بین الملل استفاده از تجارب سایر افراد و شرکت در چندین جلسه دفاع از رساله نیز توصیه می شود.

پیشنهاد مطالعه : آشنایی با مراحل انجام رساله دکتری حقوق خصوصی

منبع: گروه تحقیقاتی نخبگان برتر – آموزش انجام پایان نامه – نگارش پروپوزال – استخراج مقاله