آفت زدگی فرآیند پایان نامه نویسی در ایران

آفت زدگی فرآیند پایان نامه نویسی در ایران

شواهد بيانگر آن است كه فرآيند پايان ‌نامه نويسي در اكثر گروه‌هاي آموزشي دانشگاه‌هاي ايران دچار بحران‌هاي كيفي شده و ضروري است هر كسي به ميزان نقشي كه در اين باره دارد به سهم خود در كاهش آن گامي بردارد.

بحران‌هاي كيفي

اين بحران‌ها عبارتند از:

1. قبول کردن بیش از حد مسئولیت راهنمایی یا مشاوره توسط اساتید (به دلايلي مانند بالا بودن تعداد دانشجويان، وضع معيشتي نا‌مناسب استادان، پذيرش رساله بيشتر به عنوان نشانه‌ برتري و مقبوليت استاد نسبت به همكاران، حرص، وضعيت خاص تخصصي استاد، كمبود استادان آشنا با امر تحقيق، اخلاقيات ويژه استاد،….)
2. اختصاص ندادن زمان لازم برای راهنمایی و ارائه مشاوره لازم از طرف اساتید به دانشجویان (به دلايلي مانند ميزان ساعات زياد تدريس، جدي نگرفتن امر پايان‌ نامه نويسي، نداشتن آشنايي استادان با مباني روش تحقيق و در نتيجه عدم حساسيت آن‌ها به بسياري از قواعد تحقيق، نبود مكان مناسب براي گفتگو و بحث با دانشجويان.)
3. عدم آشنایی اکثر اعضای شوراها و کمیته های تحصیلات تکمیلی و یا مراکز تصویب کننده طرح های تحقیقاتی در دانشکده ها با مبانی روش تحقیق .

انجام پایان نامه ارشد و دکتری در همه رشته ها با چاپ مقاله

عدم آشنایی با روش های تحقیق

اين عدم آشنايي به دو شكل زير نمایانگر مي‌شود:

الف: وارد كردن ايرادهاي غيرعلمي و روش شناختي بر طرح‌هاي تحقيق كه از سوي دانشجويان براي تصويب ارائه مي‌شود.

ب: تصويب بي‌جا برخي از طرح‌هاي تحقيق كه ابتدايي‌ترين اصول روش تحقيق در آن رعايت نشده است.

4. نبودن سیستمی که نحوه هماهنگی تدریجی در طی مراحل تحقیق پایان نامه نویسی بین استادان مشاور و راهنما را فراهم می آورد. (بعضی اوقات مشاهده مي‌شود كه نبود ذهنيت مشترك و تفاهم اخلاقي بين استادان راهنما و مشاورين، مدت‌ها دانشجويان را سرگردان ساخته يا در مراحل پاياني تحقيق يكي از استادان مذكور با آنچه كه دانشجو از ابتدا انجام داده مخالفت مي‌كند.)
5. نبود یک ذهنیت شفاف در بین دانشجویان در میزان و چگونگی انتظار آنان از نقش استاد راهنما و مشاورین در فرآیند پایان نامه نویسی و بالعکس .
6. کلیشه ای شدن قالب های ذهنی برخی از استادان در امر پایان نامه نویسی. (برخي از استادان به علت آشنايي با يك روش يا يك آزمون آماري خاص همه‌ موضوعات و همه‌ فرضيه‌ها را در آن قالب خاص مي‌گنجانند. لذا مشاهده مي‌شود تمامي دانشجوياني كه به راهنمايي استاد مذكور رساله گذرانده‌اند مانند این است که كپي‌سازي كرده‌اند.)

ادامه بحران‌ها:

7. تکیه بر کمیت و تعداد صفحات بدون حساسیت به کیفیت یا درواقع همان بحران حجم گرایی که در اکثر پایان نامه ها وجود دارد. (جلوه‌هايي از اين بحران خود را در بي‌ربط بودن بخش‌هايي از ادبيات تحقيق پايان‌نامه با موضوع و مسئله‌ اصلي تحقيق، يك رويه تكثير كردن به تقليد غربيان در عين‌گراني و وارداتي بودن كاغذ در كشور، استفاده از حروف درشت براي تايپ… نشان مي‌دهد.)
8. غیر استاندارد بودن معیارهای ارزیابی یک پایان نامه یا یک رساله تحقیقی . (شيوه‌هاي متنوع و سليقه‌اي نمره دادن در جلسات دفاع خود گواه روشني بر اين امر است.)
9. تکراری بودن موضوع اکثر رساله ها و پایان نامه ها و محدود شدن آنها به بررسی نقشها و رابطه ها .
10. عدم همکاری سازمان ها با دانشگاهها و دانشجویان . (اين امر به دلايلي چون هراس، بي‌اعتمادي، پرهيز از دردسرهاي دانشجويي در محيط كار، تلقي سياسي از اطلاعات موجود در سازمان…. صورت مي‌پذيرد.)
11. دایر شدن مراکز و مؤسساتی که پایان نامه نویسی می کنند و زحمت پایان نامه نویسی را هموار ساخته اند .
12. شیوع بی رویه نظرسنجی و کاربردهای بی مورد پرسشنامه برای جمع آوری داده ها و اطلاعات در تحقیقات .

منبع : گروه تحقیقاتی نخبگان برتر – آموزش انجام پایان نامه – انجام مقاله – انجام پروپوزال