انواع فریبکاری در پژوهش های علمی

فریبکاری در پژوهش های علمی

فریب کاری‌ در پژوهش‌

صداقت در پژوهش های علمی و امانت داری و عدم فریبکاری در پژوهش، در گزارش یافته های آن، اصلی بدیهی در اخلاق پژوهشی است. پژوهشگران خود را به رعایت آن ملزم می دانند. اما گاهی این اصل بدیهی نقض می شود. گرچه موارد آن بسیار محدود و معدود است، اما شاید بهتر باشد در این جا به آن ها اشاره شود. چرا که آگاهی از آن‎ها برای نویسندگان ضروری است.

پیشنهاد مطالعه: انجام پایان نامه ارشد و دکتری با چاپ مقاله

مهم‌ترین فریبکاری در پژوهش که ممکن است اتفاق بیفتند عبارتند از:

داده سازی،

سرقت محتوایی،

فریب کاری علمی،

دستکاری در داده ها.

مهم ترین فریبکاری در پژوهش سرقت علمی است که در ادامه توضیح داده می شود.

سرقت محتوایی

منظور از سرقت محتوایی به عنوان فریب کاری‌ در پژوهش‌ (علمی یا ادبی)، استفاده غیر مجاز از آثار دیگران و بدون استناد به آن هاست. به سخنی دیگر ، معمولا سرقت محتوایی وقتی رخ می دهد که کسی بدون ذکر منبع اصلی، محتوای متعلق به دیگران را محصول کار و اندیشه خود معرفی کند. برای جلوگیری از این پدیده سامانه هایی برای همانندجویی وجود دارد.

چنانچه بخواهد از امتیازهای آن بهره مند شود. فریبکاری در پژوهش به شکل سرقت محتوایی انواع و شکل های مختلفی دارد. بدترین نوع آن انتشار اثر یا آثار دیگران به نام فردی است که هیچ سهم و نقشی در تولید آن اثر نداشته است. یعنی هرگاه فردی نوشته، یا هر نوع محصول فکری دیگران را (اعم از آثار مکتوب، اختراعات، اکتشافات، و موارد مشابه) به نام خود منتشر سازد و آن را به دروغ حاصل کار خویش معرفی کند، مرتکب بدترین نوع سرقت محتوایی شده است.

نوع دیگر از سرقت محتوایی

نسخه برداری و رونویسی مستقیم بخش هایی از آثار دیگران بدون استناد به منبع اصلی است. یعنی در حالی که امکان معرفی و استناد به این منابع وجود دارد، عمدا مشخصات آن ها ذکر نشده است. گاهی نیز مشخصات و نشانی منبع اصلی ذکر می شود، اما میزان و حجم مطالب برگرفته از آن بسیار بیشتر از حدمجاز است. مثلا چندین صفحه کامل یا فصلی از یک کتاب عینا بازنویسی یا رونوشت شده است بدیهی است که صرفا استناد به این آثار توجیهی برای این رونوشت غیر مجاز نیست.

داده‌سازی

یکی دیگر از انواع فریب کاری‌ در پژوهش‌، داده سازی است. در چنین مواردی یافته های پژوهش مبتنی بر شواهد و داده های واقعی نیست. متاسفانه آن چه به عنوان داده مطرح شده غیر واقعی و ساختگی است. گاهی نیز متاسفانه این فریبکاری در چگونگی استناد به آثار و منابع مورد استفاده رخ می دهد. در چنین شرایطی به منابع استناد داده می شود که یا وجود ندارند یا عمدا به اشتباه ارائه شده است.

یا این که برعکس به منابع واقعی استناد شده، اما عملا نویسنده این منابع را هرگز ندیده یا هیچ استفاده ای از آن ها نکرده است. بلکه این استنادهای غیر واقعی فقط برای این بوده که وی نشان دهد مطالعات گسترده ای داشته است.

دستکاری در داده‌ها

منظور از دستکاری در داده ها به عنوان نوعی فریبکاری در پژوهش، تغییر مغرضانه داده ها برای اثبات یا رد فرضیه ای خاص، یا تغییر مسیر پژوهش در جهتی مشخص است. مثلا ممکن است نتایج به دست آمده پیش فرض های پژوهشگر را نقض کند. اما او به جای قبول این واقعیت، داده های واقعی را نادیده بگیرد، نظر خود را به عنوان یافته پژوهشی ارائه کند.

گاهی نیز ممکن است فردی عمدا برخی از داده ها را نادیده بگیرد. همچنین بدون دلیلی منطقی برای بخشی از آن اهمیت ویژه ای قائل شود تا فرضیات خود را که عملا رد شده اثبات کند. بدیهی است که هر یک از موارد فوق از نظر علمی کاملا مردود و ناپسند است و خلاف اخلاق پژوهشی است.

راهکار

علاوه بر این دستکاری در داده ها و داده سازی و سرقت علمی نمونه های دیگری از فریبکاری در پژوهش است که متاسفانه گاهی رخ می دهد. با آموزش شیوه های صحیح استناد دهی می توان از بروز چنین خطاهای آشکاری جلوگیری کرد.

منبع: گروه تحقیقاتی نخبگان برتر – مشاوره انجام پایان نامه – مشاوره مقاله – مشاوره پروپوزال