×

7 نکته مهم در نگارش رساله دکتری

به این مطلب امتیاز دهید

نکات مهم در نگارش رساله

 مقدمه پایان نامه (فصل اول)

اشاره به نوآوری 

یکی دیگر از نکاتی که باید در نگارش رساله دکتری مدنظر باشد، نوآوری است. کارکرد اصلی این بخش، تشریح کردن جنبه‌های جدید و منحصر به فرد پایان نامه است. نوآوری پروپوزال در واقع نقطه تمایز هر پایان نامه ای است. زیرا خواننده باید با نوآوری پایان نامه به برتری آن پی ببرد.

نگارش رساله دکتری

نکات نگارشی

پایه و اساس هر نوآوری در نگارش رساله دکتری را می‌توان در یکی از سه بخش موضوع، زمینة پایان نامه و روش آن و مطالعه موردی گنجاند. اگر پایان نامه یا مقاله ای درهر سه مورد بالا حداقل یک نوآوری داشته باشد دارای اعتبار علمی بالاتری نسبت به پایان نامه ای است که در یکی از این سه مورد نوآوری دارد. به عبارت دیگر توازن و پخش نوآوری در هر سه زمینه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

هر نوآوری در هر مقاله یا پایان نامه ای باید عنوان و توضیحات جدا شده و مجزا از نوآوری داشته باشد. نوآوری در نگارش رساله دکتری از چنان اهمیتی برخوردار است که دانشگاه‌ها می‌خواهند این بخش توسط استاد تکمیل شود یا اینکه به امضاء استاد برسد.

 

اشتباهات رایج

نوآوری در مقاله یا نگارش رساله دکتری نباید دارای طرح موضوع و مقدمه‌نویسی بوده و دانشجو یا نویسنده باید مستقیم به بیان نوآوری طرح پایان نامه بپردازد. به هیچ وجه نباید در این بخش اشاره مستقیمی به مرجع خاصی شود و این بخش پایان نامه صرفا به‌منظور بیان جنبه های جدید و نوی طرح پایان نامه باید نوشته شود و نگارش آن باید به صورتی باشد که خواننده به برتری آن نسبت به کارهای دیگر و طرح‌های پایان نامه دیگر، پی ببرد نه اینکه خود نویسنده یا دانشجو آن را بیان کند.

طرح فرضیه ها در فصل اول

به طورکلی فرضیه پایان نامه نوعی حدس و گمان اولیه نویسنده درمورد پاسخ‌ها و دستاوردهای پایان نامه قبل از شروع به نگارش آن است. در واقع یک پاسخ ابتدایی به مساله و پرسش در مورد پایان نامه است به همین علت لازم است نگارش رساله دکتری مبتنی بر اطلاعات اولیه نگارنده باشد.

مقدمه پایان نامه و نکات نگارشی- قسمت دوم

نکات نگارشی

برخی از رساله های دکتری فاقد فرضیه هستند. فرضیه در نگارش رساله دکتری به دو بخش تقسیم می‌شود:

1- فرضیه‌های اصلی

2- فرضیه‌های تسهیلی

فرضیه های اصلی همان مفهوم گمان و حدس اولیه است که در موردش بحث شد.

فرضیه‌های تسهیلی همان پیش فرضیه پایان نامه است که درآن ساده‌سازی مورد استفاده در پایان نامه معرفی می شود. شاید طرح برخی از فرضیه‌های پایان نامه بدیهی به نظربرسد. اما اساس توقعی که از فرضیه وجود دارد، محتمل بودن آن است.

پس نوشتن برخی از مسایل رایج چندان ایرادی به حساب نمی‌آید.

با تاکید بیشتر، حتما فرضیه های پایان نامه در بندهای مجزا نوشته شود.

فرضیه های پایان نامه روابط بین متغیرهای پایان نامه را تعریف می‌کند اساس این متغیرها دارای حداقل یکی از روابط زیرهستند:

علت و معلولی

میزان همبستگی

مقایسه و تمییز

فرضیه پایان نامه در واقع کف خواسته‌های نویسنده یا دانشجو به شمار می‌رود به همین علت باید قابل اندازه‌گیری بوده و صحت آن تایید شود.

البته معمولا چند فرضیه برای نگارش رساله دکتری کافی است که حتما باید هرکدام از آن‌ها در بیش از یک سطر نوشته شود. بهتر است تعداد سطرهای هر فرضیه در هر پایان نامه از سه سطر تجاوز نکند.

اشتباهات رایج

در نگارش رساله دکتری تعریف فرضیه‌ای که سنجش آن مشکل و دوریاب است یک اشتباه به شمار می رود. زیرا بلندپروازی در طرح پایان نامه یا مقاله بسیارخطرناک است و نباید طوری فرضیه نوشت که کوچکترین تردیدی در دستیابی به آن وجود داشته باشد.

زیرا عدم اثبات و وصول فرضیة پایان نامه، به معنای ابتر بودن نگارش رساله دکتری است و یک ایراد جدی محسوب می‌شود. البته در بدیهی بودن فرضیه‌ها بحث شد اما یک نکته که باید رعایت شود درمورد شدت این بدیهی بودن‌ها و تعداد این فرضیه‌های نسبتاً بدیهی باید وسواس داشته باشید و غالب فرضیه‌های پایان نامه نباید به صورت بدیهی بیان شود.

محدودیت های پایان نامه

در این قسمت از نگارش رساله دکتری عواملی که منجر به پاسخ‌های نامطلوب برای پایان نامه شده یا اینکه روند تکمیل پایان نامه و حصول برخی از نتایج را کند یا متوقف می‌کند، بیان می‌شود با بیان این عوامل نویسنده به نوعی ازخود در برابر برخی از محدودیت‌های اجتناب‌ناپذیر و ناخواسته سلب مسئولیت می‌کند. نگارش مناسب این بخش پایان نامه باعث می‌شود که نویسنده راه فراری در مقابل پرسش‌های دال بر چرایی حصول برخی از نتایج داشته باشد.

نکات نگارشی

اساس محدودیت‌های هر پایان نامه‌ای را می‌توان به یکی از دو صورت زیر، تحت اراده دانشجو یا پژوهشگر یا خارج از اراده تعریف کرد:

محدودیت های تحت اراده پژوهشگر

این محدودیت‌ها معمولا مبتنی بر تعداد، جنس و نوع جامعه آماری است.

محدودیت های خارج از اراده پژوهشگر

این محدودیت خود به سه دسته تقسیم می‌شود: زمانی، مکانی و دسترسی

محدودیت مکانی

حضور در برخی از مکان‌ها نیازمند مجوزهای لازم است یا اینکه با رضایت طرف مقابل است.

محدودیت‌های زمانی

در برخی موارد تکمیل فرآیند ارتباط تنگاتنگی به زمان‌های خاص دارد. مثل فصل‌های خاصی از سال و…

محدودیت‌های دسترسی

دسترسی به برخی تجهیزات به صورت عام ممکن نیست از جمله مواردی که دارای ارزش مادی و فنی است.

اشتباهات رایج

عدم تعریف محدودیت‌ها در پایان نامه: با تعریف آن در فصل اول از پایان نامه نویسنده از خود در رابطه با برخی از اتفاقات ناخواسته که تأثیر منفی در روند اهداف پایان نامه دارد، سلب مسئولیت می کند.

تعریف نامناسب محدودیت‌های پایان نامه: محدودیت‌ها با در نظر گرفتن اهداف فرضیه‌ها و نوآوری‌های پایان نامه تدوین و قید می شود و رایج‌ترین اشتباهات در تعریف محدودیت‌ها عبارتند از:

ارائه محدودیت‌هایی که تأثیر چندانی روی اهداف قابل حصول پایان نامه ندارد و دیگری متناقض بودن این محدودیت‌ها در پایان نامه است.

سازمان دهی پایان نامه

در این بخش از پایان نامه، خلاصه‌ای از هر فصل بیان می‌شود در واقع چکیده فشرده‌ شده‌ای از هر فصل در این بخش است که خواننده با مطالعه آن پی به کلیات مبحث مقاله یا پایان نامه شما می‌برد.

نکات نگارشی

سازمان‌دهی پایان نامه را به دو حالت می‌توان نوشت:

تفکیک فصول و عدم تفکیک فصول

در اول هر فصل پایان نامه به صورت یک پاراگراف و بند مجزا نوشته می‌شود.

در صورتی که نویسنده بخواهد توضیحات مفصل‌تر و کامل‌تری برای هر فصل پایان نامه ارائه کند، از این حالت نگارشی استفاده می‌شود که استفاده از آن در پایان نامه در اولویت است.

و دومی را نویسنده در صورتی استفاده می‌کند که بخواهد سازمان‌دهی پایان نامه را به صورت خلاصه و در یک پاراگراف بنویسد. که معمولا در این روش عنوان فصل‌های پایان نامه به صورت توپر هستند.

سازمان‌دهی پایان نامه حتماً باید آخرین قسمت فصل پایان نامه باشد و بعد از آن نباید هیچ بخشی به فصل اول افزوده شود.

اشتباهات رایج

1- عدم ارائه بخش سازمان‌دهی پایان نامه

2- عدم اشاره به پیوست

3- اشاره به فصل اول در سازمان دهی

تالیف پیشینه پایان نامه

هدف اصلی از این بخش در پایان نامه بیان گزارش مدون و هدفمند از کارهای منتشرشده در زمینه پایان نامه است که در سه سطح انجام می‌شود:

هدف‌گذاری

منظور محدوده مانور در پیشینه پایان نامه است که به صورت معمول در محورهای چهارگانة انتخاب موضوع، اهمیت و ضرورت‌های پایان نامه، نوآوری و در نهایت بهبود روش پایان نامه است.

انتخاب موضوع

انتخاب دقیق موضوع و جلوگیری از دوباره کاری هدف اصلی این بخش در پایان نامه است .

اهمیت و ضرورت پایان نامه

زمینه‌های تحقیقاتی که تکرار بیشتری در بین مراجع مرور شده دارند را می‌توان دارای اولویت و فوریت بیشتری دانست. هر چند که تعدد مراجع الزاماً نشانگر اهمیت و ضرورت تحقیق نیست اما یکی از فاکتورهای مهم برای قضاوت در این زمینه است.

نوآوری های پایان نامه

دسته‌بندی و آسیب‌شناسی مراجع مرور شده قطعاً منجر به انتخاب موضوعاتی می‌شود که ضعف و نقصان یا کاستی در زمینه آن نگارش رساله دکتری وجود دارد.

بهبود روش پایان نامه

یکی از روش‌های خوب برای ارتقای نگارش رساله دکتری، استفاده از مراجع منتشر شده است.

چگونگی نگارش

معیار انتخاب مراجع

سه معیار انتخاب مراجع برای مرور پیشینه در نگارش رساله دکتری عبارتند از:

اعتبار مراجع

مهمترین و اولین معیار اعتبار مرجع در پایان نامه است.

هیچ عاملی نباید این معیار را تضعیف کند و این اعتبار باعث اعتبار پایان نامه یا مقاله شما می‌شود.

زمان

معیار بعدی زمان و تاریخ انتشار مرجع است.

منابع مورد استفاده در نگارش علمی به دو گروه تقسیم می‌شوند:

منابع اولیه

منابع ثانویه

 

منابع اولیه:

منابع اصلی هستند که علاوه بر اصیل بودن، حاوی توضیحات کامل و با جزییات در مورد روش مقاله یا پایان نامه به کار رفته، تعاریف و بحث روی یافته‌های پژوهش هستند.

منابع ثانویه

منابعی هستند که به‌طور مطلوب به ارائه توضیحات کلی در مورد یافته‌ها پرداخته و حاوی جزئیات کمی از روش به کار رفته در نگارش رساله دکتری هستند.

ارتباط

ضروری است مراجعی که بیشترین نزدیکی و ارتباط موضوعی را به پایان نامه دارند، در اولویت باشند.

مبنای جستجو و انتخاب

اولویت‌بندی کلمات مورد جستجو باید به ترتیب نوآوری پایان نامه، کلیدواژه و موضوع پایان نامه باشد.

قسمت‌های مورد مطالعه

برای مرور یک مقاله یا پایان نامه نیازی نیست که کل آن مطالعه شود اولین و بهترین قسمت مرجع چکیده آن است.

در صورتی که مرجع موردنظر مقاله علمی باشد قسمت انتهایی مقدمه نیز برتری‌های مقاله را ارائه می‌کند.

نکات گفته شده در نگارش رساله دکتری یا مقاله از اهمیت زیادی برخوردار است اما نباید فقط به همین نکات بسنده کرد زیرا جزئیات چنان زیاد است که پایانی برای آن نیست اما سعی بر آن است که بیشترین نکات را در مقاله‌های بعدی سایت، خدمت شما عزیزان عرض کنیم.

 

منبع : گروه تحقیقاتی نخبگان برتر- آموزش انجام پایان نامه – مشاوره پایان نامه – مشاوره مقاله – مشاوره پروپوزال

آخرین بروزرسانی در تاریخ : 14 شهریور 1401 و ساعت : 04:45 ب.ظ

اشتراک این مطلب در شبکه های اجتماعی با دوستانتان

درج دیدگاه